Սեպտեմբերի կեսերին աշխարհի ողջ քաղաքական վերնախավի հայացքն ուղղված էր Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի խոշորագույն երկրներից մեկի՝ Ղազախստանի կողմը։ Բանն այն է, որ սեպտեմբերին այս հանրապետություն են այցելել աշխարհի երկու ուժեղները՝ Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոսը և Չինաստանի առաջնորդ Սի Ցզինպինը։ Եվ եթե առաջինի այցը նշանավորվեց համաշխարհային կրոնների առաջնորդների ավանդական համագումարին և Առաքելական Պատարագին մասնակցելով, ապա ՉԺՀ նախագահի՝ Ղազախստանում այցն ու խոսքերը պարզ ուղերձ էին նրանց համար, ովքեր դեռևս ծրագրում են վերաձևել նախկին խորհրդային հանրապետությունների միջև պետական սահմանները։
Մենք բոլորս գիտենք, որ դիվանագիտության լեզուն նույնիսկ ամենասուր իրավիճակներում հաճախ սուր չի հնչում, առանց որոշակի կոնկրետության, փոքր-ինչ մշուշոտ է։ Հատկապես դրանում, որպես իսկական արևելյան մարդիկ, հաջողության են հասել չինացիները, որոնց դիվանագիտության լեզուն ՝ ինչպես իրենց հիերոգլիֆները, շատ խորն է։ Սակայն, ըստ երևույթին, կիսաժեստերի և կիսաակնարկների ժամանակն անցել է, եթե նույնիսկ ՉԺՀ նախագահը սկսել է խոսել միանգամայն բացահայտ և ոչ երկիմաստ այն մասին, ինչի մասին իր մերձավոր հարևաններն ու առևտրային գործընկերները չէին ցանկանա լսել։
Այսպես, սեպտեմբերի 14-ին Ղազախստան կատարած այցի ընթացքում Նախագահ Սի Ցզինպինը իր հայտարարություններում հասկացրել է, որ Չինաստանը բոլոր ջանքերը կգործադրի այդ երկրում արտաքին ուժերի կողմից իրադրության խարխլումը թույլ չտալու ուղղությամբ և մտադիր է աջակցել Ղազախստանին տարածաշրջանային և միջազգային հարցերում: «Որքան էլ միջազգային կոնյունկտուրան փոխվի, մենք այսուհետ ևս վճռականորեն կաջակցենք Ղազախստանին անկախության, ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության պաշտպանության գործում, հաստատակամորեն կաջակցենք կայունության և զարգացման ապահովման ուղղությամբ ձեր կողմից իրականացվող բարեփոխումներին, կտրականապես դեմ կլինենք ձեր երկրի ներքին գործերին որևէ ուժերի միջամտությանը»,-ասել է ՉԺՀ – ի նախագահը:
Այս հայտարարությունը վկայում է այն մասին, որ Չինաստանի ղեկավարությունը թույլ չի տա արտաքին քաղաքական խաղացողների ագրեսիվ գործողությունները Ղազախստանի նկատմամբ՝ ուղղված նրա պետականության հիմքերի և տարածքային ամբողջականության ոտնահարմանը։
Չինաստանի ղեկավարությունն ուշադիր հետևում է Ղազախստանի ներքին իրավիճակին, որտեղ նախագահ Կ. Տոկաևը նախանշել է յոթ տարի ժամկետով ընտրվելու իր նպատակը, որի ընթացքում նա մտադիր է իրականացնել բազմաթիվ ներդրումային նախագծեր, որոնց մասնակցում է նաև Չինաստանը: Այդ կապակցությամբ իր սահմանների մոտ լարվածության օջախ ստեղծելու հնարավորությունը և ներդրումների կորուստների ռիսկերը չեն հրապուրում ՉԺՀ-ի ղեկավարությանը: Չէ որ միայն վերջին 15 տարում Չինաստանը Ղազախստանի տնտեսության մեջ ներդրել է գրեթե 29 մլրդ դոլար։ ԱՄՆ-ը, հիմնականում նավթագազային ոլորտում, ընդ որում, շահագործման է հանձնվել 18 ղազախա-չինական նախագիծ՝ 4,3 մլրդ դոլար գումարի չափով։
Անկախության երեսուն տարիների ընթացքում Ղազախստանը կարողացել է իրեն դրսևորել որպես խաղաղասեր, ինքնիշխան պետություն, ստեղծել գործարար գործընկերոջ դրական իմիջ և մշակել բազմավեկտոր արտաքին քաղաքականություն, պահպանել ազգամիջյան և միջկրոնական համաձայնությունը:
Վերջին գործոնը վճռորոշ է դարձել համաշխարհային և ավանդական կրոնների առաջնորդների՝ իր ձևով և բովանդակությամբ եզակի համագումարի կազմակերպման հարցում, որի աշխատանքներին առաջին անգամ մասնակցել է Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը (Հովհաննես Պողոս II Պապը 2001 թվականի սեպտեմբերին այցելել է Ղազախստան առաքելական այցով, բայց չի մասնակցել համագումարին): Այս համաժողովն իր գոյության տարիների ընթացքում արդյունավետ երկխոսության հարթակ է դարձել առկա բոլոր հոգևոր դավանանքների ներկայացուցիչների հանդիպումների համար՝ այդպիսով Ղազախստանը վերածելով հավատալիքների և հանդուրժողականության յուրօրինակ «հանգույցի»:
Աշոտ Սարգսյան, քաղաքագետ
