«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հայաստանի գործող իշխանությունը, ինչ-ինչ ցաքուցրիվ հայտարարություններից բացի, դեռևս որևէ գործնական քայլ չի կատարել՝ ադրբեջանական իշխանությունների կողմից Արցախի շրջափակումը վերացնելու, Արցախի հետ ավտոտրանսպորտային կապը վերականգնելու համար: Շատերն են նկատում, որ Թուրքիայում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժին Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունն ավելի արագ, գրեթե կայծակնային արձագանքեց՝ ցավակցություն հայտնելով և, ավելին, Թուրքիա հայ փրկարարներ ուղարկելու որոշմամբ, մինչդեռ գրեթե իներտ է ադրբեջանական թուրքերի կողմից արդեն գրեթե 2 ամիս շարունակ Արցախը շրջափակման մեջ պահելու և հումանիտար աղետի մատնելու հարցում:
Հատկանշական է, որ Փաշինյանի կառավարությունը, առհասարակ՝ քպականները արցախցիների անվտանգության ապահովման խնդիրները լիովին վերապատվիրակում են կա՛մ «միջազգային հանրությանը», կա՛մ ռուսական խաղաղապահներին՝ վերջիններիս դիտարկելով ու դարձնելով որպես ստեղծված իրավիճակի միակ պատասխանատու (մեղավոր՝ նայած, թե ով ինչպես կմեկնաբանի) ու դրանով իրենց «գործը» համարում են ավարտված: Հասկանալի է, որ նման պայմաններում այլոք ևս կարող են տրվել ամեն ինչ ռուսական խաղաղապահների վրա բարդելու գայթակղությանը: Թե ինչ հետևանքներ կարող է ունենալ ռուսական խաղաղապահ ուժերի ներկայությունը դադարեցնելը, առավել ևս՝ ինչ հետևանքների կարող է հանգեցնել Հայաստանից ռուսական ռազմաբազայի դուրսբերումը, թերևս հասկանալի է սթափությունը չկորցրած ցանկացած բանական անձնավորության:
Մյուս կողմից՝ ռուսական խաղաղապահ ուժերի գործողությունների արդյունավետությունը միայն ինքնին ենթադրվող հանգամանք չէ: Դրա համար անհրաժեշտ է, որ նախ՝ Հայաստանի գործող իշխանությունն առնվազն լիարժեք հանդես գա որպես Արցախի անվտանգության իրական երաշխավոր կամ նման երաշխավորի դիրքերից, և հետո՝ կարողանա արդյունավետ աշխատել, համագործակցել ռուսական խաղաղապահ ուժերի հրամանատարության, առհասարակ՝ ռուսական իշխանությունների հետ: Այդ կոնտեքստում հակառուսական դիրքավորումն ամենից խելացի քայլը չէ: Բայց ընդհանուր տպավորությունն այն է, որ Հայաստանի գործող իշխանությունն ինքն է հանդես գալիս ռուսական խաղաղապահ ուժերի դեմ ուղղված դրսևորումներ խրախուսողի, եթե ոչ նախաձեռնողի դերում, էլ չենք խոսում այն քայլերի ու հայտարարությունների մասին, որոնք ուղղակիորեն հարվածում են տարածաշրջանում Ռուսաստանի իշխանության հետաքրքրություններին:
Հենց միայն ՀԱՊԿ զորավարժությունների անցկացումից հրաժարվելն ինչ ասես՝ արժե, եթե շրջանցենք մի շարք այլ դրսևորումներ: Մյուս կողմից՝ շահագրգիռ շրջանակները տեսնում են, որ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությանը հարող ուժերը նախաձեռնում են ակցիաներ և ցույցեր՝ Ռուսաստանի և մասնավորաբար Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի դեմ, ինչը նույնպես չի կարող անհետևանք մնալ: Առավել տեսանելի հետևանքներից մեկը կարելի է համարել, օրինակ՝ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի վերջին՝ Հայաստանում բավականին աղմկոտ մեկնաբանությունների առիթ տված հայտարարությունը: Ահավասիկ, նախօրեին էլ «ՌԻԱ Նովոստիին» տված հարցազրույցում ՌԴ ԱԳՆ միջազգային կազմակերպությունների դեպարտամենտի տնօրեն Պյոտր Իլ յիչևն է որոշակի դիտարկումներ արել, մասնավորապես, ռուսական խաղաղապահ ուժերը ՄԱԿ-ի խաղաղապահ ուժերով փոխարինելու հեռանկարի վերաբերյալ:
Եթե հակիրճ, ապա Ռուսաստանի ԱԳՆ ներկայացուցիչը գործնականում նվազ իրատեսական է համարել նման քայլ կատարելու հեռանկարը՝ նկատելով, որ իրավիճակում, երբ խնդրահարույց է ՄԱԿ-ի այլևայլ մարդասիրական առաքելությունների ներկայությունը՝ կողմերի համաձայնությունն ունենալու առումով, ապա ՄԱԿ-ի ԱԽ սանկցիան ստանալու հարցում խնդիրներն ավելի շատ կլինեն: Նա նաև հիշեցրել է, որ ռուսական խաղաղապահ ուժերը այստեղ հայտնվել են եռակողմ համաձայնությամբ, ավելին՝ ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցչի կարծիքով, այդ ուժերը արդյունավետ են իրականացնում «Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղության ու անվտանգության վերականգնման»՝ իրենց վրա դրված խնդիրը: Թե որքանո՞վ արդյունավետ կարելի է համարել այն իրողությունը, որ ռուսական խաղաղապահ ուժերի առկայության պայմաններում ադրբեջանական, այսպես կոչված, «բնապահպան ակտիվիստները» փակ են պահում դեպի Արցախ տանող միակ ավտոճանապարհը, իհարկե, տեղին հարց է:
Բայց, մյուս կողմից, ի՞նչ պահանջել օտարներից, եթե քո իսկ պետության իշխանությունը իր անմիջական պարտականությունը թողել է այլոց վրա, իսկ ստեղծված իրավիճակի հետ կապված պատասխանատվությունն էլ ձգտում է, ինչպես իրենք են սիրում ասել, «գցել սրա-նրա գրպանը»: Այս պարագայում հատկանշական է այլ բան. այն, որ ռուսական խաղաղապահ ուժերը ՄԱԿ-ի ուժերով փոխարինելու մասին խոսակցությունները նմանապես գալիս են Հայաստանի իշխանամերձ շրջանակներից: Իսկ Ռուսաստանում, մեղմ ասած, ոգևորված չեն նման փոխարինման հեռանկարից: Եվ կարող եք նույնիսկ չկասկածել, որ այդ հանգամանքը ևս իր որոշակի դրսևորումը կստանա:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
