Ուզում է ցմահ էլ դատապարտեն մեզ, միևնույնն է՝ ես դեմ եմ Քոչարյանի կալանավորմանը. Սեյրան Օհանյան

Hayeli.am-ի հարցազրույցը Պաշտպանության նախկիննախարար Սեյրան Օհանյանի հետ/Մաս 1-ին/-Արդեն հայտնի է , Մարտի 1-ի հետ կապված՝սահմանադրական կարգի տապալման գործով  մեղադրանք է առաջադրված նաև ձեզ,դուք առիթ ունեցել եք  այս մասին խոսելու,հայտարարել եք,որ մեղադրանքը չեք ընդունում,խոսենք մեկ անգամ ևս:Ի՞նչն է ուշագրավ,ձեր հարցազրույցներից մեկի ժամանակ ասել եք՝մեղավոր եք նշանակվել,այսպիսի մետեցում կա նաև երկրորդ նախագահի նկատմամբ,նրա նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքը ինչ-որ տեղ հասկանալի է,այ ձեր պարագայում պատճառը ին՞չն է:

-Մեղադրանք է առաջադրվել և իրոք ես ասել եմ,որ թվում է ,թե սկզբից ոչ թե քննում են մեղքը պարզելու համար,այլ մեղադրյալ են նշանակում և դրա շուրջը շարունակում  բոլոր հարցաքննությունները:Բոլորիս ցանկությունն է,որ Մարտի 1-ը պարզվի,նաև պարզվի այն իրողությունը ,որ ստեղծվել է սպանությունների շուրջը,մեղավորները ի հայտ գան և պատասխանատվություն կրեն: Իմ հարցազրույցները ոչ թե նպատակ ունեն պատասխանատավությունից խուսափելու, ես խուսափող անձ չեմ,այլ հասարակությանը ներկայացնելու այն,ինչ իրականում այն ժամանակ բանակի մասով տեղի է ունեցել:Այդ մեղադրանքը ինձ համար անհասկանալի է և անօրեն,մանավանդ այդ ժամանակացույցը,որը սկսած առաջին հարցաքննությունից մինչև մեղադրանքի առաջադրումը,արգելքը երկրից դուրս  գալու:Վկայի կարգավիճակից մեղադրյալի անցումը հիմնավոր չէ:Մայիսին տեղի ունեվան  փոփոխությունները,ձևավորվեց նոր իշխանություն,հունիսի 27-ին արդեն անմիջապես ինձ որպես վկա հարցաքննեցին,պարզվեց հետագայում,որ հուլիսի 11-ին արդեն փաստաթուղթ էր գնացել ,որ արգելափակեն ազատ տեղաշարժի իրավունքը,դեկտեմբերի 20-ին իրականում թույլ չտվեցին,որ ես Հայաստանից դուրս  գամ՝երկու օրով մեկնում էի իմ գործընկերոջ միջոցառմանը մասնակցելու: 6 օր հետո ՝դեկտեմբերի 26-ին ,մեղադրանք առաջադրվեց և անհիմն մեղադարանք:Հետագայում, իմ հարցումներին ԱԱԾ-ն պատասպանեց,բայց ՀՔԾ-ն մինչև հիմա պատասխան չի տվել՝այն ապօրինության,հանցագործության  համար,որ իրենք կատարել են իմ ազատ տեղաշարժի համար:Ես հիմա էլ չունեմ այդ հնարավորթթյունը,անձնագիրը ինձ մոտ է,բայց ես ստորագրել եմ,որ չհեռանամ ՀՀ-ից:Մեր ղեկավարությունից մեկի հետ զրույցի ժամանակ ասացի,որ ես պատկերացնում էի՝ մեղադրանք կլինի և նույնիսկ այդ գաղտնալսումները ինձ վրա այնքան մեծ ազդեցություն չեն թողել,որքան իմ ազատ տեղաշարժի իրավունքը,դա նշանակում է,որ իրենք չեն ճանաչում իրենց հայրենիքում արժանիքներ ունեցող և հայրենիքի համար պայքարած մարդկանց,և եթե նույնիսկ իրենք բանավոր ասեին նման բան կա,պետք է չի հեռանալ ես չէի հեռանա,ես հո այս հայրենիքի թշանմի՞ն չեմ:Այնուհետև ,նաև մենք պարզաբանումների համար,նաև խնդրանքով իմ փաստաբանները  դիմել են,որ բացի այդ 76 հատորները,նաև գրավոր թղթի ձևով հանձնեն մեզ,դա էլ են մերժել,դա իմ իրավունքն է :Այդ առումով ես կարող եմ ասել,որ ինձ համար անհասկանալի է,որ ինչպիսի մեղադրանք է առաջադրվել,առաջադրվել է այն բանի համար,որ բանակը այսօր հիմնական թիրախավորված  կառույցն է Մարտի 1-ի իրադարձությունների շրջանակում,որ հիմքում դնում են նույն 0038 հրամանը:

-Այսօրվա բանակի մասին եք ասու՞մ  թիրախավորված, թե՞  այն ժամանակվա:

-Այն ժամանակվա,բայց այսօր նաև իմացեք,բացի մեզանից,բավականին մեծ քանակությամբ զինծառայողներ,գեներալներ,հրավիրվում են ,հարցաքննվում են,անընդհատ քաշքշոցի մեջ են:

-Ասում եք տեղաշրաժի հետ կապված,նախադեպը կար ,այն ժամանակվա պաշտպանության նախարարը չեկավ, գուցե դա էր պատճառը,որ որոշեցին ձեր տեղաշարժը թույլ չտալ:

-Ազատ տեաշարժի իրավունքը կարող են սահմանափակել միայն այն ժամանակ,երբ մեղադրանք է առաջադրվել,ես եղել եմ վկա,ոչ կասկածյալ,ոչ էլ մեղադրյալ:

-Տարօրինակ է,որ մեղադրանք առաջադրվեց,կարծեմ փաստահավաք խումբը ,երբ երկար ժամանակ աշխատել է ,ձեզ երբևէ հարցեր չեն ուղղել:

-Փաստահավաք խմբի աշխատանքներին որքան կարողացել ենք աջակցել ենք,բայց այդ ժամանակահատվածում ինձ հետ համապատասխան  աշխատանք չի տարվել,կոնկրետ  այն ժամանակ ձևավորված փաստաթղթերի,հրամանների,հրամանագրերի  կազմման և նաև ստորագրման մեջ ես որևէ մի դերակատարություն չեմ ունեցել:

-Գանք 0038 այսքան չարչրքված հրամանին, մինչև հրամանի կազմման նախապայամնները,ինչ էր կատարվում,ինչ  ինֆորմացիա ունեիք:

-Մեղադրանքի մասին ևս մի քանի բան ասեմ,որովհետև մեղադրանքից հետո իմ փաստաբանները պարզաբանման փաստաթուղթ են ուղղել ՀՔԾ-ին,որպեսզի մեզ համար հասկանալի լինի,այսիքնն սահմանադրական կարգի տապալում 301-ի առաջին մասով ես մեղադրվում եմ, ինչ կապ ունի սա,եթե 2008 թվականին այդպիսի հոդված չի եղել: Մեզ համար անհասկանալի էր նաև այն,որ երբ է տապալումը սկսվել,ինչքան է տևել ,երբ է վարականգնվե,ի վերջո այնտեղ բառեր են հնչում իմ վերաբերյալ,որ յուրացրել ենք իշխանությունը,իշխանությունը յուրացնում եմ կամ զավթելով,կամ պահելով,այսինքն ,որ դատական օրգանի միջոցով հաստատված իշխանությունն ենք զավթել կան յուրացնել:

-Իրենց մեղադրանքը ,որ զենքի ուժով դուք կարողացել եք, բանակը ներգրավելու միջոցով  եք յուրացնել:

-Բանակը չի ներգրավվել,այն մեղադրանքը որ կա իմ և Ռոբերտ Քոչարյանի նկատմամբ  գոնե այս պահին մինչև դատական գործընթացները չեն ընթանում և հաշվի առնելով անմեղության կանխավարկածը,իրավունք չունեն այսպիսի անհիմն մեղադրանք առաջադրել:Ռոբերտ Քոչարյանի հետ կապված ում սահմանադրական կարգ է տապալել,եթե տարիների ընթացքում և ընտրաված նախագահ է և նաև այն նախագահը,որը որ չէր ընտրվել ,բայց չէր ընդունում ընտրության արդյունքները,համակերպվել են այդ ամենին և նույնիսկ չընտրված նախագահի շտաբի պետը՝Ալեքսան Արզումայանը,մյուս ընտրված նախագահի կողմից նշանակվել է  դիվանագիտական աշխատանքի:

-Ուզո՞ւմ եք ասել,եթե չեն  ընդունել,ինչպես է իրենց ներկայացուցիչը նշանակվե՞լ:

-Այո:Կամ ես մեղադրում եմ սահամանադրական կարգի տապալամն մեջ՝ուժի կիրառմամաբ,ինչ ուժ եմ ես կիրառե՞լ,որտեղ է նշված այդ ուժը,ինչ հրաման եմ ես տվել և եթե կոպիտ ասեմ,եթե ես այն ժամանակ հնարավորություն ունեի սահմանադրական կարգը տապալել ուժի կիրառմամբ, ես կմնայի որպես երկրի ղեկավար:

-Դուք օգնել եք,մեղադրանքը դա է:

-Ես ոչ մեկին չեմ օգնել:

-Ինչ իրավիճակ էր տիրում մինչև 0038 հրամանը:Դուք ասում եք,որ սադրիչ գործողությունների մասին ինֆորմացիաներ կային,որ պաշտպանության նախարարները կարող են անցնել մյուս կողմը:Ի՞նչ էր կատարվում:

-Անդրադառնանք 0038 հրամանի կազմելու նախապայմանին:Խորհրդակցություն է եղել ՀՀ նախագահի մոտ,որին մասնակցել են 60-70 հոգի,ԶՈՒ ղեկավար կազմը և հանրապետության նախագահը ,հաշվի առնելով,որ որոշ զինվորականներ խառնվում են քաղաքական գործընթացներին,ավելին՝նրանց շրջակա անձնակազմից մարդիկ կան,որոնք խառնված են,զենքով են պտտվում մեր մայրաքաղաքում,բացի դրանից կար տեղեկություն ԱԱԾ-ից ոչ մեր կողմից,որ կան խմբեր,սադրիչներ,որոնք պատրաստուվում են զենք հայթայթելու նպատակով,հարձակումներ գործել ՀՀ այս կամ այն ուժային կառույցների վրա:Որպեսզի բանակը զերծ մնա քաղաքական գործընթացներից,հանրապետության նախագահը ասաց՝չեզոքացրեք բոլոր այդ սպառնալիքները,որոնք ստեղծվել են բանակի շուրջը:Ոչ մի հրաման հանրապետության նախագահը,անձամբ ինձ չի տվել:Եթե ինքը հորդոր է հղել այդ 60-70 հոգու  նկատմամաբ,բոլորն էլ զինվորականներ են եղել,բոլորն էլ հավասար պայմաններում են գտնվում:Այդ 0038 հրամանը,հանրապետության պաշտպանության նախարարը կազմել է ,չեզոքացնելու համար զորքերը:Մի քանի  ուղղությամբ քննադատություններ են հնչում,զորանոցային պայմանների բերումը,դա պաշտպանության նախարարի պարտականությունն  է,տաբելային կամ հաստիքային զենքով զինելը պաշտպանության համար կարևոր է:

-Այլ մեղադրանքներ էլ կան՝ռազմական դրության է բերել զինված ուժերը:

-Ոչ մի ռազմական դրության և ոչ մի արտակարգ դրություն հանրապետության նախագահը այդ ժամանակ չի հայտարարել:Նորից կրկեմ,այն խոսակցությունը,որ հիմա ընթանում է,որ այդ խորհրդակցության ժամանակ հանրապետության նախագահը ասել է ,ես լսել եմ,որ 00-ից հայտարարել արտագարգ դրություն,դա բացահայտ սուտ է:ՀՀ նախագահը իրավունք ուներ ուժեղացներ  իր զորամասերը,իրավունք ուներ տեղաշարժի  ոչ միայն այն քանակությունը որը իրականացրել է,այլ մի քանի անգամ ավելի մեծ,որովևետև գոյություն ունի դիրեկտիվ մարտական պատրաստակամության  և այնտեղ նշում է  յուրաքանչյուր անձի իրավունքները,ինչ զորք  կարող է ինքը բարձրացնել և տեղաշարժ անել:Ուժեղացրել են նաև ՊՆ շենքը,գլխավոր շտաբի շենքը,ես ինքնս ,լինելով ԳՇ պետ,ամո՞թ չէր լինի ,որ այդ շենքում ես տեղակայված,ինչ-որ սադրիչ խմբեր գային և գրավեին ԳՇ-ն:ՊՆ զորամասերը այն հատվածները չեն,որ մենք կարող ենք բաց դռներով դիմավորել բոլորին ,ասել սա ձերն է ,եկեք ոնց ուզում եք մեզ հետ վարվեք:Այն նույն 0038 հրամանի մեջ նաև ստեղծվել է ինչպես քննադատում են Երևանի կայազոր,իսկ Երևանի կայազորը մեր ստորաբաժանումն է,մշտական գործող,Երևանի կայազորում,կարևոր օբյեկտների պահպանության առումով հիմնական որոշումը իրականացրել է կայազորի պետը և գիտեմ ,որ ճիշտ միջոցառումներ են եղել:

-Դուք սա կարդացել եք ԱԺ-ում,իսկ սա նշանակո՞ւմ է,որ պատասխանատում են նաև պատգամավորները:

-Նկատի ունե՞ք նախագահի հրամանագրի հայտարարումը:Նախագահը հրամանագիրը հայտարարել է ,խորհրդակցելով գործադիրի և օրենսդիրի ղեկավարության հետ, կարծում եմ,որ նա այդ ժամանակ հավանություն է ստացել ԱԺ-ում:Այդ դեպքում նման  մեծ պաշտոնատար անձանց շրջանակ պետք է հարցաքննվի և պատասխանատվություն կրի դրա համար:

-Դուք ձեր խոսքում խոսել էիք,ասել  ,որ Մարտի 1-ի գործը պետք է կենտրոնանա  նախագահակական եռանկյունու վրա ,ինչ՞ էիք ակնարկում:Այդ դեպքում պետք է հարցաքննվի՞ այս կողմը,այն կողմը:

-Եթե խոսքը միայն 2008 թվականի մարտի 1-ի մասին է,ես նախագահական եռանկյունի անվանել էի այն,որ նախագահը ընտրվել էր,մյուս նախագահը չէր ընդունում,երրորդ նախագահը պետք է կայուն կառավարումը փոխանցեր ընտրված նախագահին:Այն ժամանակ ես ասել էի,որ պետք չէ Ռոբերտ Քոչարյանին դնել ոչ հավասար իրավիճակում,այսօր էլ պնդում եմ:

-Անհավասար պայմաններ ի նկատի ունեք,որ այսօր կալանավորվա՞ծ է:

-Այո ,այսօր էլ ես պնդում եմ,դա իմ տեսակետն է,ես կարող եմ ազատ արտահայտվել,հանրապետության նախագահը չպետք  է կալանավորվեր և եթե մենք ուզում ենք այդ ամենը շարունակել,ամբողջ քրեադատավարական գործընթացը,կարող էին նաև ազատ վիճակում դա անել:Ես դեմ եմ,որ նա կալանավորված է,այդ սահամանդրական կարգի տապալմամբ քանի տարիներ են նախատեսված մեզ համար,ուզում է ցմահ էլ դատապարտեն մեզ,միևնույնն է,ես դեմ եմ,որ Ռոբերտ Քոչարյանը կալանավորված վիճակում լինի:Կան մարդիկ,որ այսպես են արտահայտվում,որ ազատ վիճակում ինչեր կարող է անել:Ռոբերտ Քոչարյանը ինչ  է տերմինատո՞ր է,որ կարող է դուրս գալ ,բոլորին ոչնչացնել,այս պետական համակարգի և իրավական այս համակարգի գոյության պայմաններում:Բայց միևնույն ժամանակ,նաև յուրաքանչյուր նախագահի շուրջ  չէ մենք գիտենք, որ եղել են քաղաքական շրջանակներ,ընկերական շրջապատ,նաև տնտեսության մեջ բիզնես գործունեություն ծավալած մարդիկ,որոնք այս կամ այն ժամանակահատվածում բևեռացվել են կամ խառնվել են և այսօր էլ իրենք իրենց գործունեությունը ծավալում ե այս նոր իշխանությունների ժամանակ:

–Ինչ՞ եք դուք ակնարկում:

-Ես ակնարկում եմ,որ կարող էին լինել նաև թերություններ և դրանք ոչ միայն նախագահի,այլ մնացածին էին,որոնց մասին նախագահները կարող է չիմանային:Ես գտնում եմ,որ նորօրյա պատմության հպարտություն ենք ապրել,ազատություն ենք ձեռք բերել,Արցախ ենք ազատագրել և այդ նորօրյա պատմությունը չպետք է հավասարեցնել  զրոյի,դրականի վրա պետք է կառուցել մեր ապագան:Այդ բուրգը կամ կկառուցվի,կամ գտնում եմ,որ մենք արատավոր մի շրջապտույտի մեջ կմտնենք,որ կհայտնվեն մարդիկ,  կսկսեն քննել 1995-1996 թվականները,որովհետև մեր նորօրյա պատմությունը  առանձնահատուկ է այն թերությամբ,որ մի քանի անգամ խաթարվել է մեր բնականոն ընթացքը:

–Այ եթե ասում եք,որ դա 1995-1996 քվականն է,այսինքն ուզում եք ասելընտրություննե՞րը…

-Այո,ընտրությունները,գալու են մարդիկ իշխանության,որոնք անդրադառանոլու են բոլոր թերություններին:Ազատությունից,անկախությունից հետո ձեռք բերված մեր իրականությունը,ալան-թալանը ,ընտրությունները ,բոլոր թերությունները,որ եղել են:

–Հանրությունը մինչև այսօր չգիտի,որ 10 մարդու վրա ով է կրակել,կամ այդ 10 –ը հանցագործ էին,հերոս էին,հայտնի չէ,ձեր ասած սադրիչներն էին,թե իրենցիրավունքների համար պայքարող մարդիկ էին:Ովքե՞ր էին կրակրողները,սա էպատճառը,որ կենտրոնացել են Ռոբերտ Քոչարյանի վրա,թե այլ միտում կա:Ինչու չեն կենտրոնանում մյուս երկուսի վրա:Այլ անուններ էլ կան՝Յուրի Խաչատուրով,Միքայել Հարությունյան, դուք ՝Սեյրան Օհանյան,դուք ճանապարհ եք,որ հասնեք նրան,թե այդ կծիկը պետք է բացահայտվի:

-Իրավական գործ ընթաց է,թող  դրանով զբաղվեն մասնագետները և մեր երկրի հիմնական առավելություններից մեկը այսօր պետք է լինի,որ մենք հասնենք նրան,որ դատաիրավական համակարգը լինի անկախ և անաչառ:Չի կարելի գալ հասնել նրան,որ միակողմանի է  եղել,երկկողմանի ինչ-որ խախտումների պատճառով է դա տեղի ունեցել:

–Դրանից հետո հայտարարվեց,որ 200 վիրավոր ոստիկաններ կան,և եթե ներգրավված են եղել զինվորականներ,ինչու չկան զինվորականներ:Ես ճիշտ ասած մի քանի տեղ կարդացել եմ,փորձեցի ճշտել,որ ինֆորմացիա կար,առաջին օրերին վիրավոր զինվորականների  մասին,հետո արդեն միանգամից դա դուրս բերվեց և որևէ զինվորականի մասին չխոսվեց:Եղե՞լ են վիրավոր զինվորականներ,թե չեն եղե՞լ:

-ՀՀ Զինված ուժերը, արտակարգ դրությամբ կատարել են խնդիր կարևոր օբյեկտների պահպանության ուղղությամբ,ուզում եմ ևս մեկ անգամ շեշտել,որ այն իրականaցվել է երեք կարևոր փաստաթղթի շրջանակում՝ՀՀ նախագահի հրամանագիրը,սահմանադրությամբ մեզ տրված ՀՀ անվտանգություն,պաշտպանություն,տարածքային ամբողջականություն և սահմանների անձեռնմխելիության մասից ներքին և արտաքին անվտանգության խնդիրները,այսինքն՝կարևոր օբյեկտների պահպանություն:Ուզում եմ,որպեսզի մեր հասարակությունը տեղյակ լինի,ՀՀ-ում կան հույժ կարևոր օբյեկտներ,որոնք առաջնահերթ խոցման տակ են հակառակորդի կողմից,իսկ առաջնահերթ խոցում կամ ահաբեկչություն այդ բոլորի ուղղությամբ,դա միևնույն հարթության մեջ է:Երրորդ փաստաթուղթը ընդունված ԱԺ կողմից,կայազորային և պահակային ծառայության կանոնագիրքն է:Եվ նաև այստեղ ես կուզենայի անդրադառնալ այն իմ ելույթին,որը դրված է իմ նկատմամաբ մեղադրանքի հիմքում,որ ես իրականացրել եմ,որ մարտի 2-ին իմ ելույթից հետո որևէ մի բախում տեղի չի ունեցել:Այդ ելույթը,միգուցե նաև հենց հավասարակշռության է բերել ,միգուցե սաստել է այն մարդկանց,ովքեր կարող էին սադրել,ելույթի հիմքում դրված է օրենքը ,օրենքով սահմանված միջոցառումներ կլինեն,բախում զինծառայողների հետ չի եղել,մարտի 2-ի և 1-ին իմ ասելուց հետո:Դրա ապացույցն այն է,ես էլ այդ տեղեկություն  ունեմ,որ շուրջ 220 ոստիկանության ներքին գործերի զինծառայողներ,տարբեր չափի վնասվածներ են ստացել,իսկ զինծառայողներից ՝զրո:

-Դա իսկապես իրականությանըհամապատասխանո՞ւմ է,որովհետև ասում էին,որայդպիսի ինֆորմացիա կար,որ մարտի 3-ին,որ կանզինվորակններ,հետո փակվեց:

-Այդպիսի բան չի եղել,ես նման  տեղեկություների չեմ տիրապետում:

-Ինչում են մեղադրում,ասում են արդյո՞ք 2008 թվականին եղել է օրենսդրական մի ակտ ,որով Զինված ուժերը կարող էին ներգրավվել:Սրա համար էին մեղադրում,  չի եղե՞լ նման բան:

-Ես նորից կրկնեմ,ոչ ռազմական դրության այդ 0038 համանը,ոչ էլ արտակարգ դրություն չի հայտարարվել,ես քիչ առաջ կրկնեցի,որ փաստաթղթերն են,որ հիմք են հանդիսացել  մեր կողմից,ՊՆ-ի կողմից գործելու համար՝հրամանագիրը,անվտանգության ապահովման սահմանադրական դրույթը և կայազորային և պահակային ծառայության կանոնագիրքը:Միգուցե այն ժամանակ արտակարգ դրության մասին օրենք չի եղել,հրամանագիր արտակարգ դրության մասին,դա մեր խնդիրը չի,պետության խնդիրն է,որ իրենք ընդունել են,նեգրավվել են զինված ուժեր այդ գործողություններում,մենք էլ կարևոր օբյեկտներ ենք պահել:Երբևէ ՀՀ –ում կամ ցանակացած պետության մեջ,որովհետև ԶՈՒ-ում գոյություն ունի հրամանատարական ուղղահայաց,հրամանները անվերապահորեն պետք է կատարվեն,միանձնյա ղեկավարություն գոյություն ունի և մանավանդ,եթե զորքն ընդգրկված է արտակարգ դրության մեջ,հրաման կատարողը չի կարող սահմանադրական կարգը տապալել:Ուզում եմ տեղեկացնել հետևյալը. Եթե այսօրվա Զինված ուժերի կառուցվածքում,գլխավոր շտաբը հանդիսանում է զորային կառույցի՝այսինքն բոլոր զինվորականների ղեկավարման օրգան,   այս պաշտպանության մասին օրենքը ընդունվել է 2008 թվականի դեկտեմբերի 25-ին,այն ժամանակ ուղղահայացը գործել է Պնախարարն է եղել ԶՈՒ հրամանատարը և ԳՇ պետը ,ինչպես մնացած բոլոր փոխնախարարները,ամեն մեկը իր պարտականություններն է ունեցել:

–ՊՆախարարը Ռուսաստանում է,այնտեղի քաղաքացի,իր գալը,ցուցմունք տալը այս գործին առավել կօգնի՞, թե՞չի օգնի:Ի՞նչ կհորդորեք,ի՞նչ եք ակնկալում:

-Ես մեկ անգամ ասել եմ,դա իր խնդիրն է ,ուզում եմ տեղեկացնել,ես գործով ընթացող ոչ մի պաշտոնատար անձի փաստաբանը չեմ,ես ինքս ինձ համար փաստաբանական խումբ եմ ընտրել,պարզապես ես ասում եմ այն իրողությունը,որը եղել է:Պնախարարը այն ժամանակվա ,ինքը պետք է համապատասխան որոշում ընդունի,այն ժամանակ ասել եմ,եթե չի վստահում,ինչ ասեմ:Ես չեմ խոսել,կապ չունեմ:Նա ՌԴ քաղաքացի է,և եթե մենք այս անհիմն փաստաթղթերը ուղարկենք ՌԴ ՝ծիծաղի առարկա չդառնանք:

-Իր գալ,ցուցմունք տալը,գործին կօգնի՞:Ակնկալո՞ւմ եք,որ ինքը գա,տեսակետ կա   ,որ եթե ինքը գա և ցուցմունք տա,շատ բաներ առավել հստակ ու պարզ կլինեն:

-Ես իր և իր ղեկավարի հարաբերությունների մասին տեղեկություն չունեմ:Համոզված եմ,որ այն փաստաթղթերը և այն գործունեությունը,որ ծավալել  է հայակական բանակը,օրենքների շրջանակներում է եղել:

-10 տարի է անցել,10 տարի հետո առաջ է գալիս,ի՞նչ եք կարծում,նախկին իշխանությունները բեռ էր,որ   թողել են  ներկա իշխանությունների վրա,թե՞իրականում այդ ամենը բացահայտված է,պարզ է ,ինչպես ասում է Նիկոլ Փաշինյանը:Թե՞ կա պատասխանատվության մեծ բաժին նաև նախորդ իշխանությունների վրա:

-Ես կայազորում տեղի ունեցող մանրուքներին չեմ տիրապետում,համոզված եմ բանակի մասով ,տեղյակ եմ,բանակը իր խնդիրը կատարել է ՀՀ-ում գոյություն ունեցող օրենքների շրջանակում:

-Դուք որպես քաղաքացի,հարցեր ունե՞ք,թե դուք ունեք այդ պատասխանները:

-Այդ պատասխանները ես չունեմ,հարցերը իրականում նաև բնակչության մոտ կան ,որովեհտև պետք  է համապատասխան աշխատանք տանեն :

-Ովքե՞ր էին գորողությունների հեղինակները,ովքե՞ր էին սադրում, պատասխանատուները:

-Դա իմ խնդիրը չէ, դա իրավապահների,հատուկ ծառայությունների խնդիրն է,որովհետև պետք է պարզեն,և եթե հարցնում եք,ասում եք 2008-ից այս 10 տարիների ընթացքում չի պարզվել,առաջիններից մեկը ես եմ,որովետև ես միշտ ժողովրդի կողքին եմ եղել,ես կուզենայի ,որ այդ ամեն ինչը մինչև վերջ պարզվեր: Որևէ մեկը խանգարե՞լ է,ես խանգարե՞լ եմ:

-Եթե կազմակերպված լիներ,ապա այդ հանրահավաքները կազմակերպող ակտիվից   որևէ մեկը կտուժեր:

-Դրա մեջ նախաքննական որոշակի գաղտնիության տարրեր կան,իրավապահ մարմինները թող այդ ուղղությամբ աշխատեն:

-Ի՞նչ տպավորություն ունեք այս գործից և ի՞նչ եք կարծում ինչ հանգուցալուծում կստանա: Դուք կենտրոնացում տեսնո՞ւմ եք բանակի նկատմամբ:

-Բոլորիս ցանկությունն  է,որ պարզեն ինչ է եղել,և ովքեր են մեղավորները,բայց գտնում եմ,որ չգիտեմ ինչի համար ենք մենք այսքան հանրայնացնում,որովհետև նախաքննական նաև գաղտինիություն կա:Օրինակ իմ համար շատ բաներ հարցազրույցների  դուր չի գալիս:Նախ նույն Հանային հեռուսատեսությամբ տեսնում ենք որոշակի ուղղորդումներ կան ,զրույցները վերածվում են քննչական գործունեության,միակողմանի հարձակումներ են լինում:Մարդիկ որտեղից գտնեն նման տվյալներ:Փաստահավաք խմբի մասին չէ,   մարդիկ,որոնք գիտեն,որ այդ գործը առանձնանում է,մանրուքներ գիտեն:Ուզում եմ ասել,որ շատ մարդիկ փորձում են այդ իրողությունը մարտական գործողությունների հետ համեմատել , կարծում եմ դա ճիշտ չէ,մեր հանրությունը կարող է այլ կերպ ընկալել:Շատ   մարդիկ գիտեն՝ինչ  է նշանակում մարտական գործողություն Աղդամում և Ֆիզիլիում,ճիշտ տեղեկություն պետք է լինի: Օրինակ երեկ Անդրանիկ Քոչարյանն ասում է,որ Մանվել Գրիգորյանը հանդիպել է Սեյրան Օհանյանի հետ,որպեսզի պայմանավորվեն,որ բանակը չներքաշեն այս գործողություններին:Դա ճշմարտություն չի,հակառակն է եղել:Սեյրան Օհանյանը հանդիպել է Մանվել Գրիգորյանին,որպեսզի համոզի ,որ որպես գեներալ-լեյտենանտներ գնան ծառայության :Ճիշտ է այսօր Մանվել Գրիգորկանի  վիճակը ,որպես մեր մարտական ընկեր,այնքան էլ լավ չի,ճիշտ չի դա ասելը,բայց թող հրապարակայնորեն ոչ ճշմարտացի բաներ մեր հանությանը չասեն:

–Այսօրվա բանակի մասին խոսենք:Ասում են ,այսօր սահմանները ավելի խաղաղ են,դիվերսիոն գործողություններ գրեթե չկան,եթե նախկինում անընդհատ լսում էինք այս ու այն կողմից կրակահերթերի մասին,կորուստենրի մասին:Ինֆորմացիա ունե՞ք,որ այդպես է և ինչո՞վ եք դա պայմանավորում:

-Նախ ասեմ,որ բանակը այն կառույցներից է,եթե ոչ միակը,որը   ապահովել է իր շարունակական զարգացումը և ԶՈՒ-ում կան զարգացաման պլաններ,և նաև սպառազինության և ռազմական տեխնիկայի:Առաջին հերթին, ԶՈՒ-ի ուշադրությունը սևեռված է հենց մարտական հերթապահության վրա,այսինքն շփման գծում հիմնական մարտական խնդիր կատարելուն,հենց այդ ուղղությամբ էլ վերջին տարիներին լուրջ աշխատանք ենք տարել, առաջին գիծը համալրելու,հագեցնելում ժամանակից տեխնիկական միջոցներով:Առաջինը հենց բանակի կարողությունների ավելացման շնորհիվ  է,որ հակառակորդը սադրիչ գործողություներ չի իրականացնում և երկրորդը կարող է պատահել,որ վերջին բարձր մակարդակի պայմանավորվածությունները…

-Բանակում շատ բան է փոխվե՞լ,որ հիմա հակառակորդը գիտակցում և հասկանում է,որ անպատիժ չի մնա:

-Այն ժամանակ էլ հակառակորդը անպատիժ չի մնացել,բայց վերջին ժամանակներում մեր հնարավորությունները  ավելացել են և առաջին գծում յուրաքանչյուր շարժ դիտարկվում է :Խոսքը տեսադիտարկաման սարքավորումների մասին է:Դրա մասին ասեմ,որ շատ են քննադատում,որ ինչու այն տարիներին չի եղել.2012 թվականից ենք նույն ՊԲ-ի հատվածում սկսել տեսադիտարկման սարքերի տեղադրումը,բայց դրանք այնպիսի սարքավորումներ են,որ մշտական փորձարկման և համատեղելիության խնդիր ունեն:Դրանք սարքավորումներ են,որոնք մեծ մասը տեղում չէին արտադրվում,հնարավորություն չունեինք գնելու,վերջնական փորձարկումներից հետ,լայն թափով 2016,2017 և  2018 թվականներին ամբողջությամբ տեղադրվեցին և առաջին գիծը համալրվեց:

-Ապրիլյան քառօրյայից հետ ամենամեծ և կարևոր դասը որ՞ն էր:

-Մենք քառօրյայից հետո վերլուծել ենք և մի քանի դասեր ենք քաղել,դրանց մի մասը իրենից գաղտնիություն են պարունակում:Նախ, քանի որ ես մի անձնավորություն եմ և բանակը այն կառույցն է,որ մենք սկզբից ուշադրություն ենք դարձրել դրական հենքի վրա մեր գործունեության կառուցման ը,առաջին հերթին ԶՈՒ զարգացման պլանը համապատասխանում է այն բոլոր  գործողություններին,որոնք իրականացվել են առաջին գծում,երկրորդ՝առաջին գծի համալրվածությունը համապատասխանում է թե պաշտպանականա և թե հակահարձակման գործողություններ իրականացնելուն,սպառազինության և ռազմական տեխնիկայի վիճակը և նաև զարգացման պլանով շարունակական համալրումը այն ճիշը ուղղությունն է,որ կբերի մեր մարտական կարողությունների մեջ զսպման մեխանիզմների ձևավորմանը:Մյուսը՝մարտավարական գործողությունների ստորաբաժանումների, զորամասերի,մեր հմուտ հրամանատարների և զինվորների շնորհիվ ,համապատասխանում են անձնուրաց գորողություններին և ճիշտ,խելացի որոշումներով հաղթանակ տանելուն :Ամենավերջինը՝ազգի գաղափարական համախմբումը և աջակցությունը Արցախին:Իհարկե եղել են թերություններ,որոնք մարտավարական թերություններ են, և դրա հետևություններից հետո ոչ միայն ապրիլյան,այլ յուրաքանչյուր ,որ իր մեջ պարունակում է և դրական և  նաև բացասական ,այդ բացասականը վերացնելու ուղղությամբ արագ տեմպերով գործողություններ ենք իրականացնում:

-Երբ Մանվել Գրիգորյանի հետ կապված առաջին հայտարարությունները եղան,ի՞նչ տպավուրություն ունեիք,հավատացիք՞:

-Այն ժամանակ էլ  եմ ասել և հիմա էլ ասում եմ հետևյալը.մենք Մանվել Գրիգորյանին ճանաչել ենք որպես ազգի նվիրյալ,Արցախի հերոս,մարտական գործողություններում մեծ արժանիքներ ունեցող անձնավորության ,իսկ այն ,ինչ մեզ ցույց են տվել,մենք ցավ ենք ապրել: Հիմա քրեադատավարական գործողությունները ընթանում են,եթե հիմնավորի այդ ամենը,ամեն մեկը իր պատասխանատվությունը կկրի:Երբ քննադատում են ԶՈՒ ղեկավարությանը այդ նույն տուշոնկաների համար,բանակի ղեկավարության խնդիրը չի,որ տեղում ինչ-ինչ միջոցառումներից հետո հետևի հ/կ-ի կամ անհատների կողմից իրականցվող գործողություններին:

-Իսկ բանակը չունի՞ վերահսկողական մարմին:

-Բանակը վերահսկողական մարմին ունի, բայց մարտական գործողությունների ընթացքում,նաև մինչ այդ հասարակական տարբեր գործունեությունների ընթացքում,երբ երկրապահներին տրամադրվել է այդ ամենը,մեր վերահսկողության խնդիրը չի,որովհետև մենք վստահում ենք մարդկանց:

-Դուք հայտարարել եք՝ իմ գործընկերների նկատմամաբ՝Յուրի Խաչատուրով,Միքայել Հարությունյան, իսկապես այդ կարծիքի՞ն եք,երկրորդ նախագահի հետ կապված էլ ձեր կարծիքը հայտնեցիք:Նորից պնդո՞ւմ եք,որ հետապնդում է սկսված և ինչ նպատակով:Հիմքում Մարտի 1-ի բացահայտո՞ւմն է,թե՞ թիրախավորված է այս ամենը:

-Հետապնդում բառը ես չեմ օգտագործել,բայց ասեմ,որ քանի որ այսօր մեր զրույցի հիմքում հենց մարտի 1-ի իրադարձություններում  բանակի առանձնապես թիրախավորումն է: Բանակի ղեկավարությունը,գործելով օրենքների շրջանակներում,համանագրերի շրջանակներում, գործել է հրամանի ներքո, որը իրենք պետք է արտակարգ դրությունից հետո անվտանգւթյան ապահովում  իրականացնեին կարևոր օգյեկտների շուրջ ,անվերապահորեն այդ հրամանը պետք է իրենք կատարեին: Այսօր, եթե բանակին հրաման տան, արտակարգ դրություն լինի,բանակը ինչ ձևով կվարվի:

-Այս դեպքում ասում են բանակը կրակել է:

-Ես ասացի,հենց այն փաստը,որ բանակից որևէ վիրավոր չի եղել,կամ վնասվածք չի ստացել,բանակի հետ բախումներ տեղի չեն ունեցել:

-Հայաստան –Արցախ .ինչ-որ վտանգավոր տրամադրություններ ,տրամադրվածություն զգո՞ւմ եք,որոշակիորեն սառե՞լ են հարաբերությունները ,թե՞ դա ընդամենը թվացյալ է:

-Աևցախի հարցը հայ ժողովրդի հարցն է:Ես հասկացա,որ հարցը բուն Արցախի մասին չէ,այլ հարաբերությունների,դրա համար պետք է ասեմ,որ ես բազմիցս կրկնել եմ,այսօր էլ ասում եմ:Նույն Արցախի Պաշտպանության նախարար եղած ժամանակ,և Հայաստանի ՊՆ,կրկնել եմ,որ եթե Արցախին մի բան պատահի,մենք յուրաքանչյուր թիզ հողի համար պետք է պայքարենք,և այսօրվա խոսակցությունները հողեր հանձնելու մասին ,փոխզիջումների մասին իրականությանը և ստեղծված իրադրությանը չեն համապատասխանում:Մենք այս խնդրի հանգուցալուծման վերջնակետում հայանպաստ որոշումներ ընդունելու համար,ընդունենք  ունենանք միասնական,համահավաք   նպատակներ,և ռեալ գործողություններ Արցախի հարցը լուծելու համար:

-Վտանգավոր ելևէջներ զգո՞ւմ եք:

– Վտանգավոր ելևէջներ միշտ էլ եղել են: Ես գտնում եմ, որ Արցախի և Հայաստանի միասնությունը պետք է ամրապնդվի բոլոր ուղղություններով՝պատմամշակութային, իրավական,տնտեսական, ենթակառույցներ, անվտանգություն,պաշտպանություն,և ամենակաևորը ՝ժողովրդի հետ կապը:Դրա համար ես այսօրվա մարդկանց ,որոնք ուզում են սեպ խրել Արցախի և Հայաստանի,արցախցի,գյումրեցի,տավուշցի,ուզում եմ մեկ իրականություն ասել արցախյան պատերազմից.այն ժամանակ ,երբ Գյումրիում մարդիկ երկրաշարժից հետո  փլատակների տակ էին,այդ տարածաշրջանի  ստեղծված ջոկոտները Արցախում մարտնչում էին,Արցախի պաշտպանության համար:Նույն ժամանակահատվածում,երբ Արցախի ողջ ժողովուրդը ,մայրաքաղաքաքը ,բոլոր բնակավայրերը ռմբակոծության տակ էին,Արցախից ստեղծված ջոկատները   աշխատում էին փլատակներից հանելու համար:Սա խոսում է այն մասին   ,որ այդ համախմբվածությունը պետք է պահենք,միայն դրանով մեր երկրի ապագան  ռեալ ճիշտ հիմքերի վրա կդնենք:

Հարցազրույցը՝ Նաիրա Բաղդասարյանի