168.am-ի զրուցակիցն է փաստաբան Գևորգ Գյոզալյանը:
– Պարոն Գյոզալյան, ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ արագաչափերի և տեսախցիկների գործունեության ժամանակավոր դադարեցման վերաբերյալ արած հայտարարությունը: Ըստ Ձեզ՝ դա ինչպե՞ս կարող է ազդել ճանապարհային երթևեկության վրա:
– Կարծում եմ՝ եթե ուզում ենք մեր առջև դրված խնդիրներն արդյունավետ լուծել ճանապարհային երթևեկության բնագավառում, պատժիչ մեխանիզմներն այս դեպքում այդքան էլ տեղին չեն, և դա հենց ցույց է տալիս Հայաստանի փորձը: Այսքան արագաչափերի, տեսախցիկների և այլնի պայմաններում, եթե այդքան զոհ էինք ունենում, նշանակում է՝ դրանք ակնհայտորեն չեն լուծում այն խնդիրը, ինչն օրենսդրորեն ամրագրված է: Ուստի, ես լրիվ նորմալ եմ համարում դադարեցնելը, իհարկե՝ ոչ բոլորը: Կարծում եմ՝ պետք է մանրամասն վերլուծության ենթարկվի կոնկրետ խաչմերուկ, մայրուղի կամ ճանապարհային ինչ-որ հատված, և որտեղ շատ են այդ վթարները, այդտեղ կարելի է թողնել մի քանի հատ:
Հայաստանում համատարած արագաչափերն ու տեսախցիկները չեն լուծում այն խնդիրը, որ պետք է լուծեն, կարծում եմ՝ այստեղ սոցիալական անարդարության խնդիր է առաջ գալիս, ինչն արդարացիորեն մեր քաղաքացիները բարձրացնում էին մինչև քաղաքական փոփոխությունները:
– Ձեր կարծիքով՝ ինչ-որ զսպիչ մեխանիզմ չպե՞տք է լինի, որը վարորդներին կսթափեցնի, որպեսզի պահպանեն երթևեկության կանոնները:
– Ես կողմնակից եմ, որ տեսանկարահանող սարքերն ամբողջությամբ պահպանվեն, բայց դա լինի ոչ թե ճանապարհային երթևեկության վերահսկողության համար, այլ՝ ինչպես Լոնդոնում կամ եվրոպական ցանկացած երկրում է, հանցագործությունների բացահայտման համար: Այսինքն՝ նրանք չպետք է ծառայեցվեն վարչական իրավախախտումների համար: Երկրորդ՝ որևէ երկրում ես չեմ հանդիպել այնքան շատ արագաչափ և տեսախցիկ, որքան Հայաստանում է:
ԱՄՆ-ում էլ կան բավականին շատ տեսախցիկներ, բայց դրանք երբեք երթևեկության կանոնների վերաբերյալ վարչական ակտեր չեն կազմում: Երբ համեմատում ես Հայաստանը նույն Վրաստանի հետ, ակնհայտորեն Վրաստանում ավելի հանգիստ, ազատ ես վարում ավտոմեքենա, քան՝ Հայաստանում: Ես՝ որպես վարորդ, կարող եմ ասել՝ շատ ավելի լարված ես այդ տեսախցիկներից և արագաչափերից, որ այդ բարակ գծերին հանկարծ չկպնես: Դա շատ ավելի դժվարացնում է երթևեկությունը, քան՝ երբ դրանք չեն լինում, և դու ավելի ազատ ես վարում: Պատժիչ մեխանիզմն ամբողջ թափով կիրառելով՝ դու երբեք չես հասնի այն արդյունքին, որն ուզում ես: Ավելի զարգացած, օրինապահ են այն հասարակությունները, որտեղ այդ պատժիչ մեխանիզմը նվազագույնի է հասցված:
– Այդ դեպքում ինչպե՞ս պետք է կանոնակարգվի ճանապարհային երթևեկությունը:
– Դրա համար մենք ունենք Ճանապարհային ոստիկանություն, որն իր աշխատանքն է կատարում, ու ասեմ, որ վերջին օրերին, համենայն դեպս, իմ ընկերներին երբ ոստիկանները կանգնեցրել են, ոչ միայն զգուշացրել, խնդրել են, այլև՝ օգնել են: Եթե ոստիկանությունը բերվի այն մակարդակին, ինչ բոլորս ակնկալում ենք և տեսնում ենք քաղաքակիրթ երկրներում, ապա նախևառաջ հենց ոստիկանությունը կարող է դա անել, ինչպես անում է եվրոպական երկրներում:
Ես չեմ ասում՝ արագաչափերը պետք է ընդհանրապես հանվեն, բայց արագաչափերը պետք է լինեն առավելապես մայրուղիների վրա, այն տեղերում, որտեղ վթարները շատ են լինում, և դա հենց արագության պատճառով է լինում: Վերահսկողությունը, ամեն դեպքում, Ճանապարհային ոստիկանության վրա պետք է թողնվի և շատ քիչ թվով՝ նաև արագաչափերի, իսկ համապատասխան տեսախցիկները պետք է բացառապես լինեն հանցագործությունների բացահայտման համար:
– Չե՞ք կարծում, որ ճանապարհային երթևեկության կանոնակարգումը մեծամասամբ Ճանապարհային ոստիկանության վրա դնելը կոռուպցիոն, սուբյեկտիվ մոտեցումների ռիսկեր կարող է իր մեջ պարունակել:
– Եթե նախկին կառավարության ներքո լիներ, կասեի՝ միանշանակ՝ այո՛, բայց նոր կառավարության դեպքում ակնհայտ ես տեսնում եմ ու արձագանքները ստանում եմ: Եթե հիմա այդ կոռուպցիոն երևույթները վերացվում են, նման մտավախություն մենք, բնականաբար, չենք կարող ունենալ: Ակնհայտ է, չէ՞, որ խնդիրը ոստիկանի մեջ չէ, որը գնում, գումար է վերցնում: Ակնհայտ է, որ խնդիրն իր պետի պետի պետի մեջ է: Այսինքն՝ եթե այդ պետը կանչում, ասում է՝ հարգելիներս, դատվելու եք դուք, ես համոզված եմ, որ 100-ից 98-ը նորմալ կատարելու են իրենց պարտականությունները:
– Այսինքն՝ դուք կարծում եք, որ արագաչափերի ու տեսախցիկների ժամանակավոր դադարեցումը չի՞ ազդի, որպեսզի ճանապարհային երթևեկության կանոններն ավելի շատ խախտվեն:
– Ես այդպես եմ մտածում: Ես միանշանակ չեմ կարող պնդում անել, բայց ես այդպես մտածում եմ: Հենվելով բազմաթիվ հանգամանքների վրա՝ ես կարծում եմ՝ շատ չեն խախտվի: Որևէ վերլուծություն չկա, որ մինչև այդ արագաչափերը դնելը խախտումներն ավելի շատ էին, դրանք դրեցին, ավելի քչացան: Ես չեմ լսել, որ որևէ մեկին վարորդական իրավունքից զրկեն այդ արագաչափերի ֆիքսած իրավախախտումների պատճառով:
Այստեղ սոցիալական անարդարության խնդիրն էլ կա. եթե մեկը 10 անգամ անցնում է այդ արագաչափի տակով համապատասխան արագությամբ, դուք ամեն անգամ նրանից 30 հազար վերցնում եք, բայց մի օր չեք ասում՝ էս մարդը ոնց որ արդեն շատ է խախտում. այսինքն՝ վճարի, ինչքան ուզում ես՝ խախտի: Ես կարծում եմ՝ այս փուլում շատ կարևոր է, որ հասարակության սոցիալական անարդարության տարրերն ուղղակի հանվեն մեր միջից, ու այս լույսի ներքո՝ միանշանակ ողջունում եմ այդ որոշումը:
